Ұлы даланың жеті қыры
Бұл-тарихта деген дұрыс ұстаным.
Сонымен,Ұлы даланың
жеті қырына тоқталайық.
1.Атқа міну мәдениеті
Атқа міну мәдениеті мен жылқы шаруашылығы
жер жүзіне Ұлы даладан тарағаны тарихтан
белгілі.
2. Ұлы даладағы ежелгі металлургия
Қазба жұмыстары барысында табылған металл қортатын пештер мен қолдан жасалған
әшекей бұйымдары, ежелгі дәуірдің
тұрмыстық заттары мен қару-жарақтары бұл туралы тереңнен сыр шертеді. Осының бәрі
ежелгі замандарда біздің жеріміздегі дала өркениеті технологиялық тұрғыдан
қаншалықты қарқынды дамығанын
көрсетеді.
3. Ан стилі
Олар оюлап кескіндеуді , металмен жұмыс істеудің техникасын ,соның ішінде ,мыс
пен қолдан балқымалар жасадың
және құймалар құюдың
жайма алтын дайындаудың
күрделі әдістерін жақсы
меңгерген. Жалпы «ан стилі» феномені әлемдік өнердегі
биік белестердің бірі саналады.,
4.Алтын адам
Жауынгердің
алтынмен апталған киімдері ежелгі шеберлердің алтын
өңдеу техникасын жақсы меңгергенін
аңғартады. Сонымен бірге бұл жаңалық Дала өркениетінің зор қуаты мен
эстетикасын әйгілейтін бай мифологияны паш етті.
5.Түркі әлемінің бесігі
Орасан зор кеңістікті
игере білген түркілер ұланғайыр далада
көшпелі және отырықшы өркениеттің
өзіндік өрнегін қалыптастырып, өнер мен ғылымның
және әлемдік сауданың
орталығына айналған ортағасырлық
қалалардың гүлденуіне жол ашты.
Мәселен орта ғасырдағы Отырар қаласы
әлемдік өркениеттің ұлы ойшылдарының бірі –Әбу-Насыр Әл –Фарабиді дүниеге әкелсе,түркі
халықтарының рухани көшбасшыларының бірі Қожа
Ахмет Ясауи Түркістан қаласында
өмір сүріп, ілім таратқан.,
6.Ұлы жібек жолы
Дала белдеуі
Қытай, Үнді, Парсы, Жерорта теңізі, Таяу
Шығыс және славян
өркениеттерін байланыстырды.
Алғаш пайда болған сәттен бастап, Ұлы Жібек жолы картасы, негізінен, Түрік
империяларының аумағын қамтыды. Оталық Еуразияда түркілер үстемдік құрған кезкңде Ұлы
Жібек жолы гүлдену шегіне жетіп, халықаралық ауқымда экономиканы өркендетуге және мәдениетті дамытуға септігін тигізді.
7. Қазақстан –Алма мен
Қызғалдақтын отаны
Асқақ
Алатаудың баурайы алма
мен қызғалдақтың «тарихи отаны» екені ғылыми тұрғыдан дәлелденген. Қазақстан қазір де әлемдегі алма
атаулының арғы атасы-Сиверс алмасының
отаны саналады.Дәл осы тұқым ең
көп таралған жемісті әлемге тарту етті.